Vragen zoals ‘Wanneer moet ik maaien?’ en ‘Hoe vaak moet ik maaien?’  komen vaak voor, maar er is geen eenduidig antwoord. Hier wil ik een aantal nuttige aanbevelingen en tips delen waarmee je hopelijk een stuk wijzer wordt.

Maai niet vaker dan 2 -3 keer per jaar en als je besluit slechts één keer te maaien, doe dit dan best net voor of net na de winter.
Van te frequent maaien komt de soortenrijkdom in verdrukking, evenals de hoeveelheid bloemen waar je kunt van genieten.

Na een milde en vochtige winter kan er veel grasgroei  zijn (in een vóór de winter gemaaide bloemenweide). Dan is het aangewezen om in maart/april de bloemenweide wat te toppen (boven de rozetten van de bloemen!). Zo geef je het gras een duwtje terug en krijgen de bloemen lucht en licht om zich verder te ontwikkelen. Let wel: als je voorjaarsbollen in jouw bloemenweide geplant hebt zal dit niet mogelijk zijn.

In geval van een droog voorjaar zullen de bloemen vaak al vroeg bloeien en kan tegen juli de bloemenweide een rommelige aanblik geven. Bij een nat voorjaar daarentegen kan het zijn dat er overvloedig groen ontwikkelt en de planten zwaar worden en omvallen. Het is niet alleen een wirwar en visueel minder mooi meer, ziekten en ongedierte krijgen dan vrij spel.
Het kan dus aangewezen zijn om in juli de uitgebloeide of omgevallen weide te maaien.
+ Jouw weide zal er weer fris uitzien. 
+ Je voorkomt dat er te veel voedingsstoffen in de grond terechtkomen (van omgevallen en verterende planten). 
+ De maaibeurt in de herfst zal makkelijker gaan omdat er minder materiaal te maaien en af te voeren zal zijn. 

Maar als jouw bloemenweide er in juli nog heel mooi bijstaat hoef je dit zeker niet te doen. Want een droog voorjaar of een nat voorjaar, iedere weide is anders, iedere bodem is anders, …. Algemeen geldt het volgende: is 70% of meer van de bloemen vóór einde juli uitgebloeid, maai dan voor 1 augustus de bloemenweide. Op die manier kan in september een tweede bloei ontstaan. Het komt een aantal soorten zelfs ten goede zoals duizendblad, vlasbekje, kaasjeskruid, wikke en beemdkroon. Verwacht echter geen bloemen- en kleurenexplosie meer, het zal eerder een ingetogen bloei zijn.

Hoe ga je te werk?

1)    Verwijder onkruid : Begin met het handmatig verwijderen van ongewenste onkruiden, zodat hun zaad niet op de grond valt.
2)    Maai op de juiste hoogte: Maai niet korter dan 15-20 cm om voldoende plantmateriaal en bloemknoppen te behouden voor herstel en herbloei.
3)    Laat het maaisel even liggen: Laat het maaisel een week liggen zodat de zaden kunnen vallen.
4)    Verwijder het maaisel voorzichtig: Verwijder het maaisel maar doe dit voorzichtig om zo weinig mogelijk schade aan te richten.
5)    Geef water: Geef je bloemenweide na het maaien goed water en na een paar dagen is jouw weide weer groen.

Deze maaibeurt voer je uit in oktober/november, als alles uitgebloeid is en de zaden gevallen zijn. Of je wacht tot het vroege voorjaar.
Een maaibeurt in het najaar zorgt ervoor dat alles netjes en strak is voor de winter maar het is ook belangrijk voor de gezondheid van jouw bloemenweide. Planten die op de grond gaan liggen zullen de nieuwgroei van de ouderplant en zaailingen in de weg staan. Bovendien geven afstervende planten voedingsstoffen af aan de bodem en dat komt jouw wilde bloemenweide niet ten goede. Een opgeruimde bloemenweide zorgt voor lucht en licht voor de plantjes en zorgt voor gezonde, ziektevrije planten.

Je kan er ook voor opteren om pas in februari/maart de bloemenweide te maaien en ze de hele winter ongemoeid te laten. Dit heeft een meer ecologische uitstraling. Die wuivende bruine  halmen en knoppen met een laagje rijm op kunnen echt wel mooi zijn. Daarenboven zitten die uitgebloeide knoppen barstensvol zaden, een echte snackbar voor tal van vogels en insecten. En er is meer: als de grond bedekt is zullen ongewenste grassen en onkruiden zich minder ontwikkelen in de winter.

Een persoonlijke keuze dus. Maar een foute keuze is er niet, beide momenten hebben hun voor- en nadelen.
Kies je voor maaien in het najaar, probeer dit dan niet te laat op het jaar te doen zodat de planten nog de gelegenheid krijgen een beetje aan te groeien voordat ze in rust gaan. Zo gaan ze sterk de winter in zijn ze klaar om te ontluiken zodra de lente in het land is.
Bij deze maaibeurt mag je kort maaien (5cm) en  moet je het maaisel heel mooi opruimen!

Tips!

• Kies bij voorkeur een droge periode om te maaien. Het maaisel is dan lichter en makkelijker te verwijderen. Maar direct na het maaien heeft jouw bloemenweide wel water nodig  (vooral in het voorjaar / zomer). Dus als het dan niet wil regenen moet je zelf beregenen. Het maaien geeft de planten stress en water zorgt voor een snelle hergroei en -bloei.

• De herfst is ideaal om de ‘grote opruiming’ te houden. Sowieso zorgt een maaibeurt voor schade maar in de periode dat de planten hun winterse rustfase ingaan kunnen ze wel wat verdragen. Wees niet bang om grondig te werk te gaan en zo ook samenklittend materiaal los te maken zodat er weer licht en lucht aan de bodem kan. Bovendien wegen de voordelen van een goed opgeruimde weide ruimschoots op tegen de schade van het maaien en opruimen.

• Maaien is vervelend voor de dieren maar je kan er niet van onderuit voor het instant houden van jouw bloemenweide! Daarom is gefaseerd maaien interessant! Maai eerste de ene helft van jouw weide en maai na een week of twee de andere helft. Zo kunnen de dieren en insecten verhuizen naar het ongemaaide deel en tegen dat je het tweede deel maait is het eerste al weer wat aangegroeid. Ook een pad maaien in jouw bloemenweide kan leuk zijn, en je kan dit pad keer op keer verleggen. Later kom ik hier nog uitgebreid terug (sinus maaibeheer).

• Goed opruimen van het maaisel is belangrijk om de bodem schraal te houden. Wat blijft liggen zal verteren en op zijn beurt als voedingsstof opgenomen worden in de bodem.

• Zorg dat je goed gereedschap hebt. Kleine veldbloemenperkjes kan je met een handschaar aanpakken. Het maaien met een zeis is aan een revival bezig, het is milieuvriendelijk en ook plantvriendelijker omdat je er een schonere, scherpe snede mee krijgt. Een bosmaaier of maaibalk kan uiteraard ook.
  Maar om het even wat je gebruikt, zorg dat jouw materiaal scherp en goed geslepen is.
  Let op met een gewone grasmachine, de kans bestaat dat dat de zaden vernietigd worden hierdoor.

Verder kan ik alleen maar meegeven, leef mee met de natuur. Geen 2 bloemenweides zijn gelijk, geen 2 jaren zijn gelijk. Doe wat voor jou goed voelt, maak het vooral niet te moeilijk en door een paar basisregels te volgen kan er niet veel fout lopen. Geniet er gewoon van!